- Dlaczego drony to realne zagrożenie dla IK?
Drony (BSP) stały się łatwo dostępne, tanie i coraz bardziej zaawansowane technicznie.
Mogą być użyte do:
- rozpoznania obiektów i personelu (nagrania, transmisje),
- ataków fizycznych (ładunki wybuchowe, uderzenia kinetyczne),
- zakłóceń elektronicznych (GPS, łączność radiowa),
- działań propagandowych lub sabotażowych.
Z punktu widzenia bezpieczeństwa IK, drony mają kilka przewag: są trudne do wykrycia, mogą latać nisko, omijać klasyczne zabezpieczenia i operować w roju.
Dlatego każdy operator IK powinien przeprowadzić analizę ryzyka dronowego, określając, jak bardzo jego obiekt jest narażony.
- Ocena ryzyka – od teorii do praktyki
W prostym modelu:
Ryzyko = Prawdopodobieństwo ataku × Skuteczność ataku × Skutki
Dla każdego scenariusza (np. rozpoznanie z powietrza, atak ładunkiem, zakłócenie komunikacji) warto ocenić:
- jak łatwo dron może się zbliżyć,
- jak duże byłyby skutki ataku,
- jakie mamy możliwości wykrycia i reakcji.
Obiekty z wysokim wynikiem ryzyka powinny być objęte priorytetowymi działaniami ochronnymi.
- Wczesne wykrywanie i neutralizacja – „warstwowa tarcza”
Nie istnieje jedno urządzenie, które wykryje wszystkie typy dronów.
Skuteczny system opiera się na warstwowej detekcji – łączeniu kilku technologii:
- Radar – dobry zasięg, ale słabszy przy niskich lotach.
- Czujniki akustyczne – wykrywają dźwięk wirników.
- Kamery optyczne i termowizyjne (EO/IR) – pozwalają zidentyfikować dron wizualnie.
- Detektory sygnałów radiowych (RF) – wykrywają transmisje między operatorem a BSP.
Ważne, by dane z tych systemów były zintegrowane i umożliwiały szybkie podjęcie decyzji.
Metody neutralizacji:
- Zakłócanie sygnału (jamming) – odcina sterowanie lub GPS (tylko uprawnione służby!).
- Przechwycenie drona – np. innym BSP, siatką.
- Działania kinetyczne (zestrzelenie) – wyłącznie w ściśle określonych sytuacjach, z oceną skutków upadku.
- Broń elektromagnetyczna lub laserowa – w fazie wdrożeń, głównie dla służb państwowych.
Zgodnie z art. 156ze ustawy – Prawo lotnicze (po nowelizacji 2025 r.), bezzałogowy statek powietrzny może zostać zniszczony, unieruchomiony lub nad jego lotem może zostać przejęta kontrola, jeśli jego działanie stwarza realne zagrożenie — dla ludzi, obiektów, bezpieczeństwa publicznego lub państwa.
Uprawnione do takich działań są m.in.:
Policja, Straż Graniczna, SOP, ABW, SKW, MON, a także pracownicy ochrony specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych (SUFO).
Zakres uprawnień SUFO w skrócie:
- SUFO mogą podejmować działania fizyczne wobec dronów (np. obezwładnienie siatką, zestrzelenie zgodnie z koncesją) oraz zabezpieczać teren.
- Nie mogą natomiast zakłócać łączności radiowej lub sygnałów GPS – takie działania są zastrzeżone dla służb państwowych i regulowane przez Prawo komunikacji elektronicznej.
- W praktyce SUFO pełnią rolę pierwszej reakcji – wykrywają, powiadamiają służby, zabezpieczają ludzi i obiekt, a jeśli istnieje bezpośrednie zagrożenie, mogą fizycznie unieszkodliwić drona.
- Ważne zmiany dla operatorów IK
Od 2025 r. obowiązuje znowelizowana ustawa Prawo Lotnicze oraz przepisy UE (EASA).
Najważniejsze dla operatorów IK:
PAŻP może tworzyć strefy, w których obowiązuje zakaz lub ograniczenie lotów dronami.
Operator IK może wystąpić o ustanowienie strefy ograniczonej (DRA-P) nad swoim obiektem, takie strefy są jawne, widoczne w rejestrach lotniczych. Przed nowelizacją Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) pełniło rolę koordynatora i opiniodawcy przy tworzeniu stref zakazu lotów nad obiektami infrastruktury krytycznej, rekomendując je do ustanowienia przez PAŻP lub ULC. Po zmianach z 2025 r. formalna odpowiedzialność za tworzenie i publikację stref geograficznych BSP przeszła w całości na Polską Agencję Żeglugi Powietrznej (PAŻP). RCB zachowało funkcję doradczą i koordynacyjną, ale nie wydaje już decyzji ani rekomendacji mających moc prawną.
- Wzmocnienie fizyczne obiektu
Odporność to nie tylko wykrywanie, ale też ograniczenie skutków ewentualnego ataku.
Warto wprowadzić:
- osłony i siatki nad wrażliwymi elementami (np. zawory, transformatory, zbiorniki),
- deflektory i przesłony – utrudniają zrzut ładunku,
- strefy upadku – miejsca, gdzie ewentualny dron nie wyrządzi szkód,
- podział systemów (redundancję) – np. oddzielne zasilanie, sterowanie, łączność.
- Organizacja i ludzie – klucz do skuteczności
System antydronowy to nie tylko sprzęt, ale też procedury i szkolenia.
Operator IK powinien mieć:
- centrum monitoringu (security operations) – z osobą decyzyjną 24/7,
- jasne scenariusze działania – co robimy, gdy dron jest wykryty,
- listę kontaktów do służb – Policja, PSP, SG, PAŻP, MON, RCB,
- regularne ćwiczenia z użyciem realnego sprzętu,
- rejestr incydentów – zapisy z kamer, radarów, logów RF – przydatne dowodowo.
- Współpraca z otoczeniem
Często to pracownicy ochrony lub mieszkańcy jako pierwsi zauważają drony.
Dlatego warto:
- prowadzić szkolenia i kampanie informacyjne,
- zachęcać do zgłaszania podejrzanych lotów (nie publikować ich w sieci),
- budować sieć komunikacji kryzysowej z lokalnymi służbami i władzami.
- Podsumowanie – praktyczny plan dla operatora IK
- Przeprowadź analizę ryzyka dronowego.
- Zidentyfikuj newralgiczne punkty i możliwości podejścia z powietrza.
- Zainstaluj system detekcji wielowarstwowej (RF, radar, EO/IR).
- Ustal procedury i kontakty do służb uprawnionych do neutralizacji.
- Wzmocnij fizycznie obiekt (osłony, deflektory, strefy upadku).
- Zgłoś wniosek o strefę ograniczoną (DRA-P), jeśli to uzasadnione.
- Przeprowadzaj regularne szkolenia i ćwiczenia.
- Zbieraj i analizuj dane o incydentach – buduj bazę wiedzy.
https://ptbn.online/wp-content/uploads/2025/01/Raport-PTBN-Tom-II-2021-PL.pdf